Odcinek piersiowy kręgosłupa
W odcinku piersiowym kręgosłupa krążki międzykręgowe są bardziej płaskie niż np. w odcinku lędźwiowym. Ich szerokość i wysokość rośnie od góry do dołu.
Od trzonów kręgów piersiowych odchodzą na bok żebra, połączone ruchomo z kręgosłupem za pomocą stawów kręgowo-żebrowych. Klatka piersiowa przy oddychaniu poszerza się i zmniejsza. Przy ruchu w górę, żebra poruszają się w stawach, przekręcając się lekko na zewnątrz, a przy ruchu w dół – lekko do wewnątrz.
Wzdłuż dolnych i wewnętrznych brzegów żeber biegną pęczki nerwów oraz naczynia krwionośne. Z powodu umiejscowienia nazywa się je nerwami i naczyniami międzyżebrowymi. Połączenie stawów kręgowo-żebrowych z dolnymi częściami otworów międzykręgowych w odcinku kręgosłupa piersiowego jest ukształtowane w taki sposób, że stosunkowo duże otwory wyjścia nerwów prawie nie powodują ucisku na nerwy, tak jak ma to miejsce np. w odcinku szyjnym.
Dyski w kręgosłupie piersiowym poddawane są dużym obciążeniom. Z tego też powodu szczególnie w jego środkowej części dochodzi do powstawania zmian zwyrodnieniowych dysków. Ruchomość kręgosłupa piersiowego, w odróżnieniu od kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, jest znacznie ograniczona, ponieważ jest ustabilizowany przez żebra.
Objawy bólowe w odcinku piersiowym kręgosłupa są bardzo nieprzyjemne i odczuwane jako bóle promieniujące wzdłuż nerwów międzyżebrowych, powstające w wyniku zaburzeń struktury kręgosłupa piersiowego albo procesów zapalnych pęczków nerwów. Ważne jest odróżnienie nerwobólów międzyżebrowych od napadów dusznicy bolesnej, które odczuwane są zazwyczaj w lewej części klatki piersiowej. Należy też wziąć pod uwagę wystąpienie półpaśca – wirusowego zapalenia nerwów, które nie ma nic wspólne¬go z kręgosłupem.
Odcinek lędźwiowy kręgosłupa
Każdy człowiek w pewnym momencie życia zaczyna odczuwać dolegliwości związane z kręgosłupem. Dotyczy to szczególnie osób po 30. roku życia. Dolegliwości bólowe lędźwiowego odcinka kręgosłupa w krajach rozwiniętych osiągnęły obecnie rozmiary epidemii. W Polsce co trzeci Polak cierpi na bóle kręgosłupa, a co trzecie dziecko ma wady postawy.
Na schorzenia dysków cierpi coraz większy odsetek ludzi młodych. Odpowiednie postępowanie pacjenta może, w zależności od schorzenia, doprowadzić do całkowitego wyleczenia, a na pewno do złagodzenia dolegliwości. Ważne aby pamiętać, że w procesie leczenia ogromne znaczenie ma nie tylko działanie lekarza, ale także zachowanie pacjenta! Bardzo ważne jest pozytywne psychiczne nastawienie do własnego ciała i choroby.
Za schorzenia dysków uważa się każdą dolegliwość, spowodowaną bezpośrednio albo pośrednio przez krążek międzykręgowy. Wiele z nich – choć spowodowanych uszkodzeniem dysku -zaczyna się w stawach międzykręgowych, ścięgnach kręgosłupa albo mięśniach pleców.
Zabiegi chirurgiczne – w ostatnich dziesięcioleciach lepiej zrozumiano mechanikę i dynamikę kręgosłupa. Znacznie ostrożniej stosu¬je się obecnie zabiegi chirurgiczne. Każda operacja powoduje zmiany w funkcjonalnej całości. Tworzy rany, a potem blizny, wywołujące kolejny ból i następne zaburzenia!
Leczenie ruchem
Bóle pleców to jeden z największych problemów ludzkiego zdrowia we współczesnym życiu. Długie godziny pracy za komputerem z nieprawidłową postawą i brakiem aktywności fizycznej osłabia nasze mięśnie i ostatecznie może doprowadzić do objawów bólowych kręgosłupa. Jednak regularne ćwiczenia stabilizacji kręgosłupa mogą poprawić Twoją postawę i zwiększyć aktywność mięśniową. Pozwala pozbyć się dolegliwości bólowych kręgosłupa podczas codziennych zajęć, w pracy i podczas uprawiania sportu.
Model treningu stabilizacji kręgosłupa oparty został na zasadach służących ochronie stawu oraz zaburzeń leżących u podstaw rozwoju objawów bólowych dolnej części pleców.
Badania wykazały, że u pacjentów z bólami dolnej części kręgosłupa dochodzi do szybkiej atrofii (wiotczenia) mięśni stabilizujących kręgosłup i zaburzenia ich funkcji.
Stabilizująca funkcja mięśni to dynamiczny proces polegający na kontroli stale utrzymywanych pozycji oraz ruchów dynamicznych. Proces ten pozwala na koordynacje dynamicznych ruchów tułowia.
Lokalny układ stabilizujący to grupa mięśni przyczepiająca się bezpośrednio do kręgów odcinka lędźwiowego. Mięśnie te mają zdolność modulowania stopnia sztywności i kształtu tej części kręgosłupa.
Przykładem mięśnia lokalnego odpowiedzialnego za usztywnienie odcinka lędźwiowego jest charakteryzujący się segmentarnym układem przyczepów mięsień wielodzielny. Miesień ten, współpracując z przeponą oraz z mięśniem poprzecznym brzucha jest w stanie przeciwdziałać nieprawidłowym ruchom pomiędzy kręgami.
Do efektywnego utrzymania podstawowego wzorca postawy należy, skoordynować pracę wielu grup mięśniowych na różnych segmentach tj. w stawach. Zamiast izolowania określonego stawu i grupy mięśniowej, jak w większości treningów podnoszenia ciężarów, ćwiczenia stabilizacji kręgosłupa koncentrują się na pracy głębokich mięśni całego tułowia w tym samym czasie.
Układ mięśni powierzchownych jest w stanie zapewnić stabilność i zdolność utrzymania równowagi przy wykonywaniu nieznacznych ruchów. Natomiast mięśnie lokalne głównie wielodzielne, redukują wysiłek mięśni powierzchownych i jeszcze wydatniej poprawiają stabilizację
Kiedy głębokie stabilizatory nie działają prawidłowo i nie są w stanie ustabilizować kręgosłupa, wówczas mózg rekrutuje globalne mięśnie do wyrównania tego deficytu i tak powstają kompensacyjne (nieprawidłowe) wzorce ruchowe. Wraz z wzmocnieniem wytrzymałości mięśni stabilizujących kręgosłup następuje hamowanie a w konsekwencji całkowite usunięcie kompensacyjnych wzorców ruchowych.
Bodźce równoważne takie jak niestabilne podłoże aktywują lokalne i globalne mięśnie do współdziałania. Ćwiczenia równoważne powinny być indywidualnie dobrane przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę do możliwości pacjenta. Do ćwiczeń równoważnych można używać: piłki rehabilitacyjne, krążki oraz trampoliny.
Korzyści płynące ze stabilności kręgosłupa wchodzą:
– Zmniejszone ryzyko kontuzji
– Lepsza postawa
– Zwiększona wydajność sportu
– Bardziej efektywne wykorzystanie siły mięśniowej
– Lepsza równowaga i koordynacja mięśniowa